کد مطلب:69480 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:341

آراء دانشمندان درباره روایت مهمل











1ـ روایت مهمل بسان روایت مجهول: این سخنی است كه به شهید ثانی، مجلسی و ممقانی نسبت می دهند كه گفته اند: مجهول اعم از روایتی است كه تصریح به مجهول بودن آن شده باشد و روایتی كه مدحی و قدحی درباره آن ذكر نشده باشد.[1] .

ممقانی ضمن این كه روایت مهمل و مجهول را جزء اقسام خبر ضعیف می شمارد می افزاید: در «لب اللباب»[2] نیز این قسم از روایات در حكم ضعیف دانسته شده است.[3] .

2ـ مهمل، مجهول لغوی است: این گفته محمّدباقر استرآبادی در «رواشح» است، كه معتقد است مجهول بر دو قسم است: مجهول اصطلاحی، یعنی روایتی كه پیشوایان رجال نسبت به یكی از راویان آن حكم به جهالت نموده باشد، و مجهول لغوی یعنی روایتی كه از راوی آن در كتابهای رجالی نام برده نشده است. در قسم اول مسلماً روایت ضعیف است ولی در قسم دوم نمی توان حكم به ضعف و صحت نمود.[4] .

3ـ روایت مهمل جزء روایت ممدوح است: این عقیده علامه حلی و ابن داود (محمّد بن احمد بن داود) و گذشتگان از رجالیان است. مولف «قاموس الرجال» می نویسد:

علامه، مهمل را اصلاً عنوان نكرده و ابن داود نیز آن را در جزء اول كتاب و در شمار روایتهای ممدوح ذكر كرده است. مفهوم این كار این است كه به روایت مهمل عمل می كرده اند همانند عمل به خبر ممدوح.

مؤلف« قاموس الرجال» با تعبیر «هو الحق الحقیق بالاتباع و علیه عمل الاصحاب» آن را تایید می كند.[5] .

در نتیجه باید گفت، از آنجا كه نسبت به رجال روایت مهمل تصریحی بر جهل و قدح نشده است و میان دانشمندان نیز سخن یكسانی در بی ارزشی روایت مهمل وجود ندارد، و از سوی دیگر علامه مجلسی با فرض بی اعتباری و ضعف روایت مهمل، این خطبه را در «بحارالانوار» نقل كرده است می توان آن را تلقی به قبول كرد، بویژه اینكه بزرگانی چون شیخ طوسی، ابن طاووس، كفعمی، حرّ عاملی و امینی این خطبه را نقل كرده اند.









    1. ر. ك: كلیات علم الرجال، ص122.
    2. تألیف مولی محمّد جعفر شریعتمدار استرآبادی(م.1263). ر.ك: الذریعه، ج18، ص283.
    3. ر. ك: مقباس الهدایه، ص71ـ72.
    4. ر. ك: درایة الحدیث، ص89.
    5. ر. ك: قاموس الرجال، ج1، ص31.